Зелена Карта -(дел од книгата „Разгледници од полицата“)

“Патувањето е гламурозно само во ретроспектива.” напишал светскиот патник и раскажувач Пол Теро. Неговите зборови потполно соодветствуваат со специфичниот вид на лудило наречен Хималајска експредиција каде што пристигнувањето или заминувањето од дома може да биде потешко од искачувањето на планината.

Ќе го земам како пример летото 1992, кога бев заглавен во Исламабад, главниот град на Пакистан. Направивме успешна експедиција на Транго Кулата во областа Каракорам и како и сите други експедиционисти после такво патешествие во Азија, моите пријатели Марк Вилфорд и Роб Слејтер и јас бевме очајни да си одиме дома.

Експедициите во Третиот Свет ги горат нервите. Два месеци порано пр и стигнавме овде културни како момчиња од хор, но сега големата жештина, подмитливите службеници, трагичните питачи и проблемите со дијареата не претворија во тројца воопшто дипломатски нерасположени и проблематични патници. Ако уште еден таксист се обидеше да ни наплати повеќе од што треба, ќе му ја откорневме главата и ќе направевме кари од нејзе.

Ова нé носи до Меѓународниот Аеродром во Исламабад каде што се обидовме да се избуткаме за да го фатиме авионот за Њујорк. Сцената околу нас беше хаотична. Имаше повеќе патници од што треба и требаше да чекаме на страна ако некој не се појави да влеземе ние. Орди патници се појавуваа на шалтерите, викаа, се буткаа, само за да влезат внатре. Тоа личеше како егзодусот при падот на Сајгон.

Токму тогаш кога ги проверував моите патнички документи, забележав дека мојата Зелена Карта ја нема. Оваа мала пластифицирана картичка ја носев во мојот австралиски пасош и таа ме идентификуваше како жител-странец на САД и со неа можев да влезам слободно во Америка. Поради тоа што имав зелена карта во мојот пасош немав виза за САД, а без оваа картичка или без виза немав никаков доказ дека живеам во Америка, ниту пак надеж дека можам да избегам од Пакистан.

Имајќи само половина час пред полетување полудев како глушец во кофа. Ги растурив нашите торби расфрлувајќи клинови, цепини, вреќи за спиење и валкан долен веш по подот. Немаше никаква трага од Зелената Карта. Наместо да полетам кон дома сфатив дека сум заглавен Бог-знае-колку-долго во град каде што ноќниот живот се сведуваше на пиење 7- Up додека си ги чистиш ноктите и гледаш како мачките бркаат бубачки по подот.

Се чувствував мизерно и легнав врз торбите. Марк и Роб ме гледаа со сожалување. Преживеавме големи работи качувајќи ја Транго Кулата и ако бевме во планините моите пријатели сигурно ќе поминеа и низ реки и лавини за да ми помогнат, но ќе бев луд ако помислев дека ќе останат уште една минута во Исламабад за да ми прават друштво. Си заминаа.

Таа ноќ ја поминав бивакувајќи на подот во канцеларијата на мојата трекинг агенција. Британскиот алпинист Даг Скот лежеше покрај мене тресејќи се и мрморејќи поради напад од маларија. Следното утро откако Даг замина да го фати својот лет за дома јас повикав такси.

“Ве молам однесете ме до Американската Амбасада,” му реков на возачот.

“ Да, нема проблем, ” ми рече. После долго возење до периферијата на градот тој ме довезе до разрушена куќа опколена со говеда. Позади неа имаше луѓе кои со мачети ги колеа животните.

“ Не. Ова е кланица. Однеси ме до Американската Амбасада. ”

Само можам да си претпоставам дека изразот “ Американска Амбасада ” некако на неговиот Урду јазик му заличило на кланица. Повторно му кажав каде сакам да ме однесе а на парче хартија нацртав зграда со Американско знаме како се вее над неа. “ А, да! Американската Амбасада. Нема проблем! ” извикна и почна да вози овојпат кон Амбасадата. Тоа беше една голема тврдина опкружена со камери која беше обновена да издржи секакви напади откако била разрушена при Шиитски домонстрации поради Иранската заложничка криза.Но денес Амбасадата беше затворена.

“ Зошто е затворена? ” го прашав возачот.

“ Денес празник. Роденден на Муслимански пророк. ”

Ги затворив очите и воздивнав. Ова беше мое прво предавање на ситуацијата од многуте кои ќе ги направам во текот на таа недела. Тоа утро и се јавив на мојата сопруга Сели во Сиетл и и кажав да оди во имиграциониот оддел за да и издадат одново Зелена Карта за мене. Но и таму имало празник и се било затворено исто така.

Следниот ден во Американската Амбасада го раскажав мојот случај преку шест сантиметри дебело блиндирано стакло позади кое седеше една секретарка. И реков дека ја имам загубено Зелената Карта и дека не можам да се вратам дома и да направи се што може да ми помогне.

“ Но не можете да одите во Америка. Немате Зелена Карта. ” ми одговори секретарката.

“Знам. Затоа сум тука. Да ми помогнете, ” реков. “ Ве молам да зборувам со вашиот претпоставен. ”

“ Зафатен е. Дојдете утре. ”

Полудев. “ Јас плаќам данок! ” викнав. “ Имам работа на која треба да и се вратам и жена и фамилија за која треба да се грижам. ” Исто така и реков дека немам пари и имам смрзнатини од двата месеца поминати во планините. Половина од ова беше лага, но морав да ја максимизирам мојата патетична ситуација за да добијам сожалување.

Се појави претпоставениот. Ја повторив мојата приказна. Тој потоа го повика неговиот претпоставен и повторно ја повторив приказната. Тогаш ми рекоа дека нема да можат да ми издадат официјално писмо да за можам да влезам во САД поради тоа што Стејт Департментот забранил издавање на вакви писма во Пакистан поради тоа што често биле фалсификувани од терористи. Потоа ми рекоа дека канцеларија за имиграциони прашања нема во Пакистам и дека мора да одам во Делхи или Банког.

“ Може ли да се јавите во канцеларија во Делхи и да им кажете да ми помогнат? ” ги прашав.

“ Не можам да работам во ваша корист поради тоа што не сте Американски граѓанин, ” одговори еден од претпоставените.

“ Тогаш би сакал да аплицирам за туристичка виза да влезам во Америка. Може да ја ставите во мојот австралиски пасош и ќе можам да си заминам од овде. ”

“ Не можам да го направам тоа поради тоа што ми рековте дека имате Зелана Карта, а туристички визи не се издаваат на сопственици на Зелена Карта. ”

Само Кафка можел да напише вакво сценарио. Гледав во блиндираното стакло за кое имав платено преку моите даноци. Дојдов до заклучок дека тоа не е стакло туку специјален екран низ кој не поминуваат логиката и сомилоста – стелт стакло, иновација на ЦИА. Знаев дека личноста со која зборувам е фино човечко суштество само ако можев некако да пробијам до нејзе. Потоа неШто се смени во мене и по~нав да викам како ме третираат како граѓанин од втора класа и дека ќе напишам писма до конгресмените. Камерите зумираа на мене. Си замислував како маринците во соседната просторија почнуваат да гледаат опасност по безбедноста во мене и како се подготвуваат во секој момент да ми скокнат. Станав параноичен и си заминав.

Од канцеларијата на мојот трекинг агент се јавив во канцеларијата за имиграции во Делхи. Државен празник. Канцеларијата е затворена. Им испратив факс на кој никогаш не одговорија. Кога отидов во Индиската Амбасада за да ми дадат виза за да одам во Делхи и таа беше затворена.

Деновите минуваа. Ми снемуваа пари. Морав да се иселам од мојот хотел полн со лебарки во некој уште поевтин. Тука престојував поради тоа што во овој град на прохибицијата само овде можев да добијам пиво – но само откако ќе пополнев формулар во кој пишував дека не сум Муслиман. Така навечер со пивото пред мене гледав пакистанска телевизија и се чувствував како да ми прават лоботомија. Покрај муслимански сапуници, на телевизија имаше најчесто молитви и по некој дел од Си-Ен-Ен од каде што беа цензурирани сите делови каде што се појавуваа девојки во кратки панталони, парови како танцуваат или било какви сцени кои сугестираа дека мажите и жените некогаш се доближуваат на растојание од триесет сантиметри еден од друг. Во новиот хотел немаше телевизија, ниту водовод. Кога повикав да ми донесат вода за миење, едно момче ми донесе кофа со вода со чуден мирис и кафеава боја извадена од бунарот позади хотелот.

Додека јас гниев во Исламабад, назад дома во Колорадо, Марк се опоравувал од испиенит пакистански рум за кој го пиел во авионот и ја средувал опремата која ја натрупавме во базниот логор под Транго. Во целиот тој куп ја пронашол и мојата Зелена Карта. Кога во канцеларијата на тркинг агенцијата стигна факсот во кој пишуваше дека по брза пошта ќе ми стигне Зелената Карта. Сите беа пресреќни што конечно ќе си заминам од таму.

Само требаше да се качам на авион. Сите летови беа потполно резервирани за период од еден месец. Влегов во канцелариите на Меѓународниот Аеродром и побарав помош од менаџерот. Тој ги слушнал таквите тажни приказни илјадници пати. Се преправаше дека ме слуша, следјќи пренос на некаков крикет натпревар на радио и во моментот кога трабаше да ме избрка јас му дофрлив: “ Крикетот е најдобар спорт. Всушност јас во училиште одев заедно со синот на Сер Доналд Бредман (крикет ѕвезда со статус на Мајкл Џордан). “ Излажав. Мразев крикет, а што се однесува до Бредман, дури и да имал син, немаше да го препознаам ниту дури да ми излезеше од чинијата со супа.

Но тоа ги смени работите. Менаџерот ми понуди чај и ми вети дека ќе се обиде да ме стави во некој авион. По живиот разговор за крикет кој го одглумив доста добро, отидов во канцелариите на царината на аеродромот за да ја подигнам Зелената Карта. Царината беше затворена – уште еден државен празник.

По два дена конечно ја имав Зелената Карта, но немав шанси да заминам од Исламабад. Мојот нов крикет-пријател сега веќе не ме познаваше. Но додека се враќав кон хотелот, поминав покрај една туристичка агенција и веднаш влегов внатре и на еден од агентите му ја објаснив мојата ситуација.

“ Дали би платиле 250 долари за да си заминете утре? ” , ме праша таа. Се викаше Анита.

“ Дали Папата е Католик? ”

“ Молам? ”

“Ништо, ништо. Договорено. ”

Следото утро во хотелот се сретнав со Анита и со некој друг човек кој се криеше зад своите Реј-Бан наочари. Ми ги земаа парите, пасошот и авионскиот билет и ми рекоа: “ Ќе се вратиме за неколку минути. ” По десетина минути ми се јави пријтелот од аеродромот и ми рече: “ Имам добри вести. Те букирав за вечерва. ” Ја спуштив слушалката и почнав да си се воодушевувам: Само што им дадов на двајца тотално непознати луѓе се што имав, а сега добив и резервација.

Поминаа неколку часа и немаше никаков знак од Анита. Ме фати паника дека нема да си го фатам летот и почнав да помислувам дека бев ограбен. Двајца Британски алпинисти тој ден ми рекоа дека нив ги ограбил некој полицаец под закана на оружје. Почна да ме фаќа параноја и фатив такси кон акнцеларијата на Анита.

Таму имаше само еден човек – менаџерот. Тој беше крупен Пакистанец и ми рече дека живее некое време во Тексас и дека таму има ланец од перални за алишта. Кога му објаснив зошто ја барам Анита, почна да вреска поради тоа што јас сум му бил доказ за тоа што тој подолго време се сомневал – дека Анита си води свој црн бизнис под неговиот покрив.

Почнав да се чувствувам незгодно. “ Не сакам да правам проблеми на никого. Мислев дека така одат овде работите, ” му реков.

“ Не може никој да те обвини за ништо. Ти си само некој кутар човек кој сака очајно да си оди дома. ”

“ Точно. Исто така, јас сум идиот. ”

Ми се заблагодари што сум му го открил бизнисот на Анита и ми се извини за корупцијата која ја јаде неговата земја. “ Сега ќе му ја кажеш целата приказна и на брат ми, ” и ме испрати до соседната соба каде што седеше еден културен господин кој очигледно беше дон на овој семеен бизнис. Тој беше клекнат на чергиче за молитви и беше свртен кон врамена фотографија од Мека и повторуваше некој стих од Куранот. Ја повторив приказната. Удри со тупаница во подот и исвика: “ Отпушти ја кучката! ”

Потоа се најдов во еден Мерцедес покрај човек кој беше од обезбедувањето и имаше автоматски пиштол покрај себе. Почнав да размислувам дали ова не е добро смислена акција како да ме киднапираат. Во 1986 година еден мој пријател, Мајкл Текстон се наоѓал во еден авион на аеродромот во Исламабад кој се подготвувал да полета. Моменти подоцна авионот бил под контрола на терористи и кога нивните барања не биле изполнети, тие прво го фатиле Мајкл и му впериле пиштол во главата велејќи му дека тој ќе биде прв кого ќе го убијат. Во тие момент влетале комадоси и Мајкл се фрлил на земјата во целата мешаница од гранати икуршуми која се создала. Подоцна Брајант Гамбел во неговото шоу го запрашал зошто не се обидел да го совлада киднаперот. “ Затоа што ми имаше вперено пиштол во главата ”, му одговорил Мајкл, изговарајќи го тоа бавно со цел Брајант повторно да не ја промаши поентата.

“ Каде одиме? ” запрашав додека колата чкрипеше низ улиците на Исламабад.

“ Ќе одиме да ја фатиме Анита, ” ми одговори возачот.

Прекрасно, си помислив, сега уште и ќе видам како ќе пукаат од автомобил во движење. Искрено, не ми беше грижа ниту ако Анита продаваше хероин. Јас само сакав да се качам на авионот кој треба да полета за четири часа, но работите излегоа од контрола.

Откако го проверивме аеродромот и некои други сомнителни места, ја најдовме Анита пред мојот хотел. Кога си го виде газдата, широко ја отвори устата. Започна голема караница. Минувачите нé гледаа, а пиштолџијата си јачешлашпе косата и се гледаше во ретровизорот. Сите ме гледаа мене и се извинуваа во име на Пакистан. Се чувствував како инсект и ги собрав рамениците велејќи и на Анита: “ Извини, ” а потоа си ги земав билетот, документите и парите и веднаш јурнав кон аеродромот.

Поминувањето низ Пакистанската полиција ме плашеше бидејќи си замислував како бандата на Анита сакајќи да ми се одмазди, на корумпраната полиција им направила приказна дека пренесувам дрога. Оваа помисла направи да изгледам сомнително. Додека еден полицаец ги прегледуваше документите, се обидував да изгледам нормално, но изгледав се понервозно. Еден полицаец кој имаше автомат во рацете добро ме одмеруваше, а друг ја извади мојата камера и ја разгледуваше. Ми рече да ги извадам батериите, “ за секој случај да не има бомба внатре. ” Ми се појавија сцени од филмот Полноќен Експрес. Очекував да ме викнат на страна за целосна проверка на телото, при што некој би ми подметнал хашиш, а потоа би ме одвлекле во затвор каде што ќе бидам подложен на незамисливи измачувања. Подголтнав со олеснување кога ми ја врати камерата.

Кога полицаецот ми удри печат во пасошот, забележа дека сум бил веќе шест пати во Пакистан.

“ О, Господи, ” смеејќи се ми рече. “ Па Вие сте нé посетиле премногу пати. ”